Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес, елін қорғау – әрбір азаматтың парызы. Дегенмен, кейбір жағдайларда азаматтарды мерзімді әскери қызметке шақырудан босату немесе кейінге қалдыру мүмкіндігі қарастырылған. Бұл заңнамалық негіздер азаматтардың денсаулық жағдайына, әлеуметтік мәртебесіне, біліміне және басқа да факторларға байланысты реттеледі.
Әскери қызметтен босатудың заңды негіздері
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, кейбір азаматтар әскери қызметке шақырудан босатылуға құқылы. Төменде әскери қызметтен босатудың негізгі заңды негіздері келтірілген:
-
Денсаулық жағдайы: Егер азамат медициналық тексеру нәтижесінде әскери қызметке жарамсыз деп танылса, ол әскерге шақырылудан босатылады. Медициналық комиссия азаматтың денсаулық жағдайын бағалап, сәйкесінше “А” (жарамды) немесе “Д” (бейбіт уақытта жарамсыз) сияқты санаттарды белгілейді.
-
Жасы: 27 жасқа толған және осы уақытқа дейін заңды негізде әскери қызметке шақырылмаған азаматтар әскерге шақырудан босатылады.
-
Отбасы жағдайы: Егер азаматтың жақын туыстары (әкесі, анасы, ағасы немесе әпкесі) әскери қызмет өткеру кезінде қаза тапқан, қайтыс болған немесе бірінші немесе екінші топтағы мүгедек болып қалған жағдайда, ол әскери қызметтен босатылады.
-
Ғылыми дәрежесі: Ғылыми дәрежесі бар азаматтар (мысалы, ғылым кандидаты немесе докторы) әскерге шақырудан босатылады.
-
Діни қызметкерлер: Тіркелген діни бірлестіктердің діни қызметшілері әскери қызметтен босатылады.
-
Басқа мемлекетте қызмет өткеру: Егер азамат басқа мемлекетте әскери немесе баламалы қызмет өткерген болса, ол Қазақстанда әскери қызметтен босатылады.
Әскери қызметке шақыруды кейінге қалдыру мүмкіндіктері
Кейбір жағдайларда азаматтарға әскери қызметке шақыруды кейінге қалдыру құқығы беріледі:
- Отбасылық жағдайлар бойынша кейінге қалдыру: Егер азаматтың отбасы мүшелері басқа адамның көмегіне мұқтаж болса және олар толық мемлекеттік қамсыздандыруда болмаса, сондай-ақ оларды күтуге жақын туыстары немесе басқа да адамдар болмаған жағдайда, азаматқа кейінге қалдыру беріледі.
- Білім алуын жалғастыру үшін кейінге қалдыру: Күндізгі оқу бөлімінде білім алып жатқан студенттер мен оқушыларға оқу мерзіміне сәйкес кейінге қалдыру қарастырылған. Бұл үшін білім беру ұйымынан анықтама ұсынылуы қажет.
- Денсаулық жағдайы бойынша кейінге қалдыру: Медициналық комиссияның шешімімен уақытша денсаулық жағдайына байланысты азаматтарға кейінге қалдыру беріледі.
- Басқа да себептер бойынша кейінге қалдыру: Қазақстан Республикасының заңнамасында көрсетілген басқа да себептер бойынша кейінге қалдыру мүмкіндіктері қарастырылған.
Өтініш беру және қарау тәртібі
Жергілікті атқарушы органдар тиісті жергілікті әскери басқару органдары арқылы азаматтарды мерзімді әскери қызметке шақыруды ұйымдастырады және қамтамасыз етеді. Әскерге шақыру комиссиялары азаматтардың әскери қызметке жарамдылығын анықтап, кейінге қалдыру немесе босату туралы шешімдер қабылдайды.
Азаматтар әскери қызметке шақыруды кейінге қалдыру немесе одан босату бойынша мемлекеттік қызметтерді электрондық форматта ала алады. Бұл үшін “электрондық лицензиялау” (Elicense.kz) порталы арқылы өтініш беріп, қажетті құжаттарды жүктеу қажет. Өтініш электрондық цифрлық қолтаңба (ЭЦҚ) арқылы расталады.
Әскери қызметке шақыруды кейінге қалдыру немесе одан босату бойынша мемлекеттік қызмет көрсету мерзімі құжаттар топтамасын тапсырған сәттен бастап 5 жұмыс күнін құрайды. Бұл қызметтер тегін көрсетіледі.
Қажетті құжаттар тізімі
- Оқу орнынан анықтама (оқуын жалғастыру үшін кейінге қалдыру жағдайында);
- Медициналық куәландыру туралы анықтама (денсаулық жағдайы бойынша кейінге қалдыру немесе босату үшін);
- Отбасы жағдайын растайтын құжаттар (отбасы жағдайы бойынша кейінге қалдыру немесе босату үшін).
Осылайша, 2025 жылы азаматтарды мерзімді әскери қызметке шақыру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады, және азаматтар мемлекеттік қызметтерді электрондық форматта алу мүмкіндігіне ие.
2025 жылғы мерзімді әскери қызметке шақыру туралы
Қазақстан Республикасы Президентінің 2025 жылғы 13 ақпандағы №782 Жарлығына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2025 жылғы 20 ақпандағы №83 қаулысына сәйкес, 2025 жылы әскери қызметтің белгіленген мерзімін өткерген әскери қызметшілер 2025 жылдың наурыз – маусым және қыркүйек – желтоқсан айларында қордағы құрамға ауыстырылады.
Сол кезеңдерде 18 бен 27 жас аралығындағы, әскерге шақыруды кейінге қалдыруға немесе одан босатылуға құқығы жоқ 42 098 ер азаматты мерзімді әскери қызметке шақыру жоспарлануда.
Әскери қызметке шақыруды кейінге қалдырудың немесе одан босатылудың негіздері Қазақстан Республикасының заңнамасында нақты айқындалған. Ұлыңызды әскери қызметтен заңды негізде босату немесе шақыруды кейінге қалдыру үшін жоғарыда аталған шарттарды ескеру қажет. Әрбір жағдай жеке тәртіпте қарастырылады, сондықтан тиісті құжаттарды жинап, жергілікті әскери басқару органына жүгіну маңызды. Ресми дереккөздерге сүйене отырып әрекет ету – заңды құқықтарыңызды қорғаудың және азаматтық міндеттеріңізді дұрыс орындаудың маңызды қадамы.
Парақшамызға жазылыңыз
