19 сәуір күні Орал қаласында 30 жасар әйел адам күйеуінің қолынан өлім құшты. Әйел 18 рет пышақталған. Артында 6 және 8 жасар балалары жетім қалды. Ерлі-зайыптылардың ажырасқанына қарамастан, күйеуі әйеліне зорлық көрсетуді жалғастыра беріпті.Облыстың ішкі істер департаментінің мәліметі бойынша, отбасындағы зорлық-зомбылықты жою үшін қабылданып жатқан шараларға қарамастан, соңғы 3 жылда, яғни 2018 жылдан бері өңірдегі тұрмыстық зорлық-зомбылық саласындағы қылмыс динамикасы өсіп отырғаны байқалады.
Алдыңғы жылдармен салыстырғанда осы саладағы қылмыстың ең көп артқан кезеңі 2018 және 2020 жылға келіп отыр екен. Биылғы жылы отбасы-тұрмыстық қатынастарға байланысты қылмыстың көпшілігі облыс орталығы, Орал қаласында болыпты, бұл пайызға шаққанда жалпы санның 56% , яғни 39 қылмыстың 22-сі Оралда болған. Аудандарға келсек ең көп жағдай Бөрлі ауданында тіркелген.
Осы ретте 2020 жылы сәуір айында Тасқала ауданының Ақтау ауылында күйеуі әйелін екі қызымен өртеп жіберген адам төзгісіз жағдайды да атап өту керек. Өңірдегі қала және аудандар бөлінісіндегі тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қатысты қылмыстың сандары төмендегіні баяндайды.
2018 жылда орын алған 23 зорлық-зомбылық жағдайының 13-і әйелдерге қатысты болған. Оның ішінде 2 жағдай өліммен аяқталса, 4 жағдайда әйелдің денсаулығына ауыр зақым келтірілген, 6 жағдайда ауырлығы орташа деңгейдегі зақым келтіріліп, 1 жағдайда зорлық-зомбылық құрбанын өліммен және денсаулығына ауыр зақым келтірумен қорқытқан.
2019 жылы отбасы-тұрмыстық қатынас саласында болған 27 деректің 18-і әйелдерге қатысты жасалған қылмыс. Олардың 4 жағдайында әйелдің денсаулығына ауыр зақым келген, 9 әйел ауырлығы орташа деңгейдегі зақым алған және 5 әйелді өліммен және денсаулығына ауыр зақым келтірумен қорқытқан.
2020 жылға келетін болсақ, 39 тұрмыстық қылмыстың 25-де әйелдер құрбан болған. Оның 3-де әйел адам өмірімен қоштасып, 9 жағдайда денсаулығына ауыр зақым келтірілген (оның ішіндегі 5 жағдай әйелдің көз жұмуына әкелген), 8 деректе әйел ауырлығы орташа деңгейдегі зақым алған, 4 жағдайда құрбандарды өліммен және денсаулығына ауыр зақым келтірумен қорқытқан және 1 жағдай әйелді кепілге алу дерегі бойынша тіркелген.
Соңғы көрсетілген дерек жайында айта кетсек, бұл – 2019 жылдың қараша айында Орал қаласында Е.Исламгалиевтің өзінің әйелін жұмыс орнында (нотариалдық кеңседе) кепілге алу жағдайы еді. (2020 жылы сот үкімі бойынша қылмыскер 13 жылға бас бостандығынан айрылған).
2021 жылы осы салада 6 қылмыс тіркелсе, оның 4-і әйелдерге қатысты жасалған. 3 жағдайда құрбан ауырлығы орташа деңгейдегі зақым алған, 1 жағдайда қажетті қорғаныс шегін асыру кезінде әйелдің денсаулығына ауыр зақым келтірілген.
Барлық жылдар бойынша сандарды қорыта келе, отбасы-тұрмыстық зорлық зомбылық саласында жасалатын қылмыстың 2018 жылы 56%, 2019 жылы 66%, 2020 жылы 64%, 2021 жылы 66% әйелдерге қатысты жасалғанын көріп отырмыз.
Өкінішке орай, отбасындағы зорлық-зомбылық жылдан жылға көбеюде. Оның үстіне былтырдан бері бұл мәселенің ушығуына пандемияға байланысты енгізілген карантин шаралары мен оның күшейтілуі де айтарлықтай әсер етіп отыр. Пандемия әр отбасының жұмысқа қабілеттілігіне, табыс деңгейіне және өмір салтына айқын өзгерістер әкелді. Жұмыссыздық деңгейі өсті. Бос уақыты көбейген, қалыптасқан жағдайда дағдарысқа тірелген еркектердің кейбірі тығырықтан шығар жол іздеудің орнына «асүй батырына» айналды. Оған ішімдік немесе есірткі пайдаланудың тигізген теріс ықпалы да мол.
Аталған мәселеге қатысты әйелдерді зорлық-зомбылықтан қорғау бойынша ІІД жұмыстарын ұйымдастыру жөніндегі аға инспектор, арнайы бөлімшенің басшысы Саттарова Диляраның айтуынша, жылдың басынан отбасы-тұрмыстық қатынастар саласындағы құқық бұзушылық жөнінде 1257 тұрғынның жүгінуі қаралған, барлық жүгінулер бойынша процесстік шешімдер қабылданған. Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алуға байланысты ішкі істер органдары қызметкерлері жүргізген шаралар аясында:
- 384 құқық бұзушы ӘҚБтК 73 бабына сәйкес (отбасы-тұрмыстық қатынастар аясындағы құқыққа қарсы әрекеттер) жауапқа тартылса (2020ж. -355, +8,2%);
- 2401 құқық бұзушы ӘҚБтК 440 бабына сәйкес (алкогольдік ішімдіктерді iшу немесе қоғамдық орындарға масаң күйде келу) әкімшілік жауапкершілікке тартылған (2020 ж. -2778, -13,3%);
- 843 азаматқа қатысты тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаумен қорқытқаны үшін қорғау нұсқамалары шығарылып (2020ж. -746, +13%);
- 136 қатысты ерекше талаптар (2020ж. -124, +9,4%) белгіленген, құқық бұзушылардың мінез-құлқы мен өмір салтын бақылау, оның құқық бұзушылықтарды қайталауының алдын алу мақсатында олардың мінез-құлқына ерекше талаптарды белгілеу туралы соттарға өтініштер берілген.Сонымен қатар, әлеуметтік, психологиялық және құқықтық көмек көрсету үшін Дағдарыс орталықтарына 96 тұрмыстық зорлық-зомбылықтан жәбірленуші жеткізілген, олардың ішінде 41 жәбірленуші уақытша тұру үшін орналастырылған (13 әйел адам, 1 ер адам және 27 бала).
- 384 құқық бұзушы ӘҚБтК 73 бабына сәйкес (отбасы-тұрмыстық қатынастар аясындағы құқыққа қарсы әрекеттер) жауапқа тартылса (2020ж. -355, +8,2%);
- 2401 құқық бұзушы ӘҚБтК 440 бабына сәйкес (алкогольдік ішімдіктерді iшу немесе қоғамдық орындарға масаң күйде келу) әкімшілік жауапкершілікке тартылған (2020 ж. -2778, -13,3%);
- 843 азаматқа қатысты тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаумен қорқытқаны үшін қорғау нұсқамалары шығарылып (2020ж. -746, +13%);
- 136 қатысты ерекше талаптар (2020ж. -124, +9,4%) белгіленген, құқық бұзушылардың мінез-құлқы мен өмір салтын бақылау, оның құқық бұзушылықтарды қайталауының алдын алу мақсатында олардың мінез-құлқына ерекше талаптарды белгілеу туралы соттарға өтініштер берілген.Сонымен қатар, әлеуметтік, психологиялық және құқықтық көмек көрсету үшін Дағдарыс орталықтарына 96 тұрмыстық зорлық-зомбылықтан жәбірленуші жеткізілген, олардың ішінде 41 жәбірленуші уақытша тұру үшін орналастырылған (13 әйел адам, 1 ер адам және 27 бала).
